Przejdź do treści

Rewitalizacja Miasta Żyrardowa motorem przemian społeczno-gospodarczych

Baza wiedzy

Rewitalizacja

Pojęcie rewitalizacji

Rewitalizację zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 1777) definiuje się jako proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji.

Przepisy dotyczące rewitalizacji

Rewitalizacja – pomysł na miasto

Przez lata rozwój Żyrardowa w dużym stopniu uzależniony był od kondycji fabryki lniarskiej. Niestety, działalność Zakładów Przemysłu Lniarskiego zakończyła się przewlekłym procesem upadłościowym, negatywnie wpływającym przede wszystkim na lokalny rynek pracy. Bezrobocie niosło za sobą kolejne, pochodne mu, trudności społeczne: znaczne osłabienie więzi społecznych, niski stopień aktywności mieszkańców i ich identyfikowania się z miastem, a także – naturalny w pewnym stopniu, odpływ głównie młodych i wykształconych mieszkańców do stolicy. Likwidacja zakładów lniarskich wiąże się również z postępującą latami degradacją przestrzeni pofabrycznych. Skala problemu zmobilizowała władze miasta do opracowania i wdrożenia zintegrowanego, społeczno – gospodarczo – przestrzennego programu rewitalizacji miasta. Uwarunkowania, jakimi są: z jednej strony – obecna sytuacja społeczno-gospodarcza miasta, brak perspektyw powrotu do rozwijania na dużą skalę działalności przemysłowej, a z drugiej strony – możliwości tkwiące w walorach kulturowych i przyrodniczych miasta, a także okolic, no i wreszcie dostępność komunikacyjna miasta, skłaniają do poszukiwania nowych kierunków rozwoju i budowania charakteru miasta na poprzemysłowym dziedzictwie. Ogromnym potencjałem Żyrardowa jest zabytkowe centrum miasta. Jako cenne dziedzictwo europejskiej kultury materialnej staje się fundamentem przemian społeczno – gospodarczych. Zabytkowe centrum Żyrardowa stanowi XIX–wieczna osada fabryczna oraz sąsiadujące z nią tereny poprzemysłowe. Osada fabryczna jest jedynym w Europie, zachowanym prawie w całości ,,żyjącym” zespołem urbanistyczno-architektonicznym miasta przemysłowego przełomu XIX i XX wieku. Cały obszar Osady Fabrycznej ze względu na unikalny układ urbanistyczny wpisany jest do rejestru zabytków i znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej. W sąsiedztwie osady znajdują się niezwykle atrakcyjne inwestycyjnie tereny poprzemysłowe, obfitujące w perełki architektury industrialnej. Niestety obszar Osady Fabrycznej jest w dużym stopniu zdegradowany, a większość znajdujących się tu budynków jest w złym stanie technicznym. Zabytkowe centrum Żyrardowa wymaga więc konsekwentnie realizowanego, zakrojonego na szeroką skalę procesu rewitalizacji.

O potrzebie rewitalizacji Żyrardowa, jako sposobie na ożywienie społeczno – gospodarcze uśpionego po likwidacji zakładów lniarskich miasta, zaczęto rozmawiać już w 2000 roku. Zaś w 2004 roku nasze miasto, jako jedyne na Mazowszu, posiadało przygotowany i zatwierdzony program rewitalizacji.

Urząd Miasta Żyrardowa w lutym 2017 roku uchwalił aktualizację Programu Rewitalizacji Miasta Żyrardowa do 2020 roku (PDF) zgodnie z Instrukcją dotycząca przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 oraz preferencji dla projektów mających na celu przywrócenia ładu przestrzennego.

Równolegle w Urzędzie Miasta Żyrardowa trwały prace nad przygotowaniem gminnego programu rewitalizacji (GPR) zgodnie z ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku. W związku z tym w 2018 roku zostały podjęte dwie ważne dla tego procesu uchwały tj. uchwała nr LIX/456/18 Rady Miasta Żyrardowa z dnia 30 sierpnia 2018 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Miasta Żyrardowa (PDF) (Załącznik nr 1 (PDF), Załącznik nr 2 (PDF), Załącznik nr 3 (PDF))oraz uchwała nr LXI/467/18 Rady Miasta Żyrardowa z dnia 11 października 2018 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Żyrardowa (PDF). Kolejnym etapem prac było wykonanie szczegółowej diagnozy dla wskazanego obszaru rewitalizacji, aby dokładnie określić jego deficyty w różnych obszarach życia mieszkańców, a następnie dostosować, do zidentyfikowanych braków i potrzeb, działania mające w rezultacie poprawić warunki i jakość życia mieszkańców.

Zwieńczeniem prawie pięcioletniego okresu prac nad przygotowywaniem się miasta wraz z interesariuszami do procesu rewitalizacji prowadzonego zgodnie z obowiązującą Ustawą o rewitalizacji było uchwalenie przez Radę Miasta Żyrardowa w dniu 28 stycznia 2021 roku Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Żyrardowa do roku 2030 – Uchwała Nr XXXIV/289/21 Rady Miasta Żyrardowa z dnia 28 stycznia 2021 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Żyrardowa do roku 2030 (PDF) (załącznik do Uchwały (PDF)).

Misją programu jest kompleksowa odnowa przestrzenna, gospodarcza i społeczna wyznaczonego do rewitalizacji obszaru miasta. Obszar ten obejmuje zarówno centrum miasta wraz z zabytkową zabudową Osady Fabrycznej i terenem po-przemysłowym, jak i tereny najbardziej zdegradowanej dzielnicy mieszkaniowej.

Strona internetowa została zrealizowana
przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej,
w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.